पतिपत्नी र पार्टनर

पतिपत्नी र पार्टनर 

पतिपत्नीको नातो विवाहपछि गाँसिन्छ | संसारमा फरकफरक विवाह पद्धति र प्रथा छन् | वैदिक संस्कारमा विवाह "संझौता" होइन | विवाह "संस्कार" हो | एस्तो संस्कारले पतिपत्नी अर्धनारीश्वरमा रुपान्तरित र स्त्रीले पुरुषलाई पतिको रूपमा र पुरुषले स्त्रीलाई पत्नीको अधिकार प्रदान गर्छन् | एकआपसमा कर्तब्यशील हुनु र आफ्ना अधिकारको कर्तब्य पूर्वक उपयोग गर्नेहरू नै पतिपत्नी हुन्छन् |

पाश्चात्य विवाह संझौता हो | संझौतामा केवल शर्तहरू पूरा गरिन्छन् | शर्तहरू पूरा गर्न नसकेको अवस्थामा संझौताहरूको अन्त्य हुन्छ | ससर्त संगै, एकै घरमा बसेर, सन्तान उत्पन्न गरेका पुरुष र स्त्री छुट्टिन्छन् किन भने संझौता नै एस्तो हुन्छ | एस्तो संझौतामा न पतिपत्नीका विच आत्मिक सम्वन्ध हुन्छ न सन्तान उत्पन्न गर्नु नै सृष्टिको पवित्र कार्य | 

वैदिक मन्त्रहरू उच्चारण गरेर, अग्निलाई साक्षी राखेर सातचोटी प्ररिक्रमा गरेर पतिपत्नीको संस्कारमा बाँधिन्छन् | शर्त तोडेर पत्नीलाई धोका दिने र पतिलाई धोका दिने पत्नी दूवैले आफ्नो वाचा तोडेका हुन् |

शर्त-संझौतामा आधारित बन्धनको आयु हुन्छ तर स्वीकार र समर्पणको कुनै आयु हुँदैन | पतिपत्नी बन्ने हो कि यौन,का लागि पार्टनर ? पार्टनरले टास्क पूरा भएपछि अथवा कुरा नमिलेपछि साथ छोड्छन् | तपाईं/हामी पार्टनर बन्ने कि पतिपत्नी सोच्न त पर्छ |

आजका युवाहरू पतिपत्नी होइन पार्टनर बन्न चाहन्छन्, पतिपत्नी होइन | पतिपत्नी बन्दा कर्तब्य र अधिकारका वीच संयोजन आवश्यक पर्छ | पत्नीले पतिलाई आफ्नो आधा शरीर र पतिले पत्नीलाई आफ्नो आधा शरीर ठानेर सुखदुख, पापपुण्य, यशअपयश सबै बरावरीमा अंशबन्डा गर्नुपर्छ | तर पार्टनरहरूमा एस्तो स्वघोषित कर्तब्य पालन गर्नु पर्ने बाध्यता कत्तिपनि हुँदैन | असलमा, जव हामी आफ्नो सम्वन्धलाई पतिपत्नी कम र पार्टनरका रूपमा बढी लिन्छौं, सम्वन्धमा स्वार्थ हावी हुन्छ |

निश्चय नै स्वार्थ विना सम्बन्ध चल्दैनन् | मान्छेको स्वभाव नै स्वार्थी हुन्छ | पतिपत्नीमा स्वार्थ हुँदैन भन्नु उचित होइन | तर संझौता केवल परस्परको स्वार्थ साँध्न प्रयोग हुन्छ | यदि विवाहलाई संझौता मान्ने हो भने तेसमा स्वार्थसम्मको सहकार्य रहन्छ | वैदिक विवाहमा स्वार्थ त हुन्छ तर एकके अर्काको सम्मान गर्नुपर्छ, सुख-दुख बुझ्नुपर्छ भन्ने | केवल अधिकार खोज्ने मानसिकता संझौताको विवाहले खोज्दछ भने वैदिकविवाहले अधिकार र कर्तब्यका वीच समन्वय गरेर हिंड्छ |

विश्वभरी जहाँक धर्म तथा संस्कृतिहरूलाई "संझौता"का रूपमा स्वीकार गर्ने धार्मिक अथवा सांस्कृतिक परम्परा छ तेहा पारचुके धेरै छन् | पारचुकेलाई हामीले जतिसुकै महत्वपूर्ण ठाने पन मनभेद र स्वार्थ बाझिएको परिणामले यो निम्तिएको हुन्छ | अशान्त, अधीर, भ्रमित, अविश्वास, हिंसा, प्रतिहिंसा, अवसाद, शोक, चिन्ता ई जस्ता मानसिक विकारहरू र पारचुके प्राकृतिकरूपमा जोडिएका हुन्छन् |

कपिराइट : गोविन्दशरण