योग के हो ?

योगको सरल अर्थ हो जोडिनु, पूजा गर्नु, आराधना गर्नु | सांख्यदर्शनले जडप्रकृतिको तात्विकतालाई चिनेर परमात्मासंग जोडिने शिक्षा दिन्छ | जल्से योगका लक्षणहरूको अनुभूति गर्छ, उसको मन स्वत: प्रसन्न हुन्छ | जसले प्रकृतिका गुणहरूको ज्ञान चाहन्छ, उसले सर्वप्रथम स्वधर्मसंग जोडिनुपर्छ र विधर्मसंग अलिअलि गरेर अलग्गिनु पर्छ | यहाँ धर्मशब्दको अर्थ रिलिजन होइन | जे-जस्तो आफ्नो कर्म र भाग्यले भौतिक साधन उपलब्ध भएको छ, तेसमा सन्तोष गर्नुपर्छ |अहिंसा, सत्यआदि पांच नियमहरूको पालना गर्नुपर्छ | मनलाई एकाग्र पारेर मानसिक पवित्रतापूर्वक भगवानको ध्यान गर्नुपर्छ | लगातार ध्यान गर्दै गर्दा अलिअलि गरेर भगवानको दिव्यता आत्माभित्र प्रवेश गर्छ र त्यो जति प्रगाढ हुँदैजान्छ तेतिनै व्यक्तिको जीवनमा समाधि घटीत हुन्छ | समाधि एस्तो अवस्था हो जहाँ समय, प्रकृति, जन्ममृत्यु, जरा व्याधिले प्रभावित पार्न सक्दैन | यो परमआनन्दको अवस्था हो | यही मोक्षअवस्था हो |

हाम्रो बुद्धि अचम्मको छ | हामी भागवत सुनिरहेका छौँ, सांख्यदर्शनको उपदेश सुनिरहेका छौँ तर बुद्धिले भने आफुले बुझेको "विज्ञानसंग तुलना गर्दै उपदेशका विषयवस्तु"लाई पर्गाल्ने प्रयन्त गरिरहेको हुन्छ | आफुले जानेको, सुनेको र सत्य ठानेको ज्ञानभित्र सुनिएका पढिएका तत्थ्यहरू मिल्न गएनन् भने हामीभित्रको पूर्वाग्रहले "अन्धविश्वास, अवैज्ञानिक" भन्ने ट्याग लगाई दिन्छ | एतिबिध्न विज्ञानप्रतिको भक्ति पनि उचित होइन किनभने यस्तो विश्वासले विज्ञानको गतिशीलतालाई रोकिदिन्छ | आधुनिक विज्ञानले सहजैसंग स्वीकर गरेको विषय हो कि अहिलेको ज्ञान भनेको समग्र उपलब्ध सम्भावित ज्ञानको केवल ५% जतिमात्र हो | तेसैले शास्त्रहरू अध्ययन गर्दा हरेक अध्येताले निर्णयकर्ताका रूपमा होइन जिज्ञासुका रूपमा गर्नुपर्छ | हजारौं वर्षको अनुभवबाट लेखिएका विषयवस्तु "विज्ञानसम्मत छैन" भन्ने पूर्वाग्रह राख्नु हुँदैन | नेपालको आधुनिक शिक्षाले आफ्नो इतिहासप्रति पश्चाताप गर्न सिकाएको हुँदा एस्तो अवस्था आएको हो | कुनै पनि विषयवस्तु पूर्ण जिज्ञासु र विनम्र बनेर बुझ्ने प्रयत्न गर्नुपर्छ | अवैज्ञानिक विषयवस्तुहरू स्वत: पाखा लाग्छन् | के हामी आवश्यकता भन्दा वैज्ञानिक (भौतिकवादी) बन्ने चक्करमा आफ्ना मौलिक विज्ञानहरू त गुमाइरहेका छैनौँ ?