मेकीयावेली शिक्षा पद्यतिले आमा, गुरू, आफन्त, दिदीबहिनी तथा पत्नीको मायालाई समेत पैसासंग तुलना गर्नेहुँदा केवल जागिरेहरू उत्पादन गर्न सक्छ |
अन्न उत्पादन गर्ने किसान भोको भएको बेलामा अन्न खुवाएर ज्यान जोगाउने अविभावक, आफुले जन्माएको सन्तान दिएर घरजम गराइदिने सासु-ससुरा. यो संसारमा शरीर दिएर हुर्काउने आमावुवा, शिक्षादिएर गर्न सक्ने बनाउने शिक्षा गुरू, विश्व नै आफ्नो परिवार हो भन्ने आध्यात्मिक शिक्षा दिने गुरूलाई नै पैसामा तौलने शिक्षाले नेपालीहरू पीडित छन् |
एस्तो मेलियावेली शिक्षाको विकल्प गुरुकुल नै हो | अव हामी गुरुकुलतिर फर्कनै पर्छ | नि:शुल्क शिक्षा हुनुपर्छ भनेर राजनीति गर्नेहरूले पनि यो कुरा वुझ्नुपर्छ तर विदेशी संस्कृतिको जालोमा तिनले यो कुरा सोच्न पनि सक्दैनन् |
पुरानो समयमा नेपालमा प्रचलित गुरुकुल पद्यति (नि:शुल्क) को शिक्षालाई ज्यानफालेर स्थापित गर्न लागेका गुरूहरूको पनि बूढो भएपछि चेत खुलेको छ | आफैले चलनमा ल्याएको शिक्षामा दीक्षित भएका छोराछोरी र नातिनातिनाहरूले मनिता नगर्ने र वृद्धाश्रमको विकास गर्न थालेपछि झस्किएका छन् |
यदि अहिलेको जेनेरेशन आफ्नै छोराछोरीको मायालु छायामा वृद्धवस्था विताउन चाहन्छ भने आफ्ना नातिनातिनालाई गुरूकुल पद्यतिको शिक्षाका लागि प्रेरित गर्नुहोस् |
मेकियावेली शिक्षाले मान्छेलाई पैसा कमाउन सक्ने मसीन बनाउँछ, माया, प्रेम तथा करुणा भएको मान्छेको उत्पत्ति गुरुकुल शिक्षा पद्यतिबाट नै हुन्छ |
पैसाको अगाडी मानवीयताताको पाटोलाई महत्वपूर्ण नठान्ने चिन्तनको विकास गर्नुनै मेकीयावेली शिक्षानीतिको सबैभन्दा ठूलो दोष हो | नेपालको वर्तमान पुस्ता यो रोगबाट निकै अतिक्रमित भैसकेको छ |
Generation-gap को काल्पनिक सिद्धान्त बुनेर यो अतिक्रमणलाई बैधानिकता दिने प्रयत्न गरिएको छ | मातृदेवो भव, पितृदेवो भव, अतिथि देवो भवका पद्यतिहरूलाई "हिन्दू धर्मका विषय" बनाउने काममा मेकियावेली शिक्षा सफल भएको छ |
अव पनि हामीले आफ्नै जरोकिलोतिर फर्केर आधुनिक गुरूकुल पद्यतिको शिक्षा प्रणाली स्थापित गर्न सकेनौं भने नेपालका गाउँगाउँमा वृद्धाश्रम, शिशु-स्याहारसुसार केन्द्रहरूको स्थापना हुनेछन् |
आफ्नैले स्थापित गरेको मेकियावेली दीक्षाले आफु विस्थापित भइने बुझेपछि यी पुराना पुस्ताका व्यक्तिहरू पुराण गराएर "वृद्धाश्रम निर्माण गर्न तम्सिएको पाइन्छ |
अव उहाँले बुझ्नुपर्छ, अवका बालबालिकालाई मेकियावेली शिक्षापद्यतिबाट उद्धार गर्न गुरूकुल पद्यतिको विकास हुनुपर्छ | अग्रजहरूको सक्रियता वृद्धाश्रम निर्माणतिर होइन गुरूकुलको पुनस्थापनातिर जानुपर्छ |
नेपालका हरेक नागरिकले आफ्नो परिवारको मायाको छायामा मर्ने अवसर पुनस्थापित हुनुपर्छ | हाम्रो मृत्यु आफ्नै सन्तानको काखमा हुनुपर्छ, वृद्धाश्रममा होइन |
तर्पण, श्राद्ध, क्रियाआदि शास्त्रीय पद्यतिहरूको कार्यान्वय घरबाट हुन्छ वृद्धाश्रमबाट होइन | एस्तो पद्यतिको स्थापना गुरूकुलबाट हुन्छ, मेकियावेली बोर्डिंग स्कूल र विविबाट हुँदैन |
चुरो कुरो बुझेपछि पनि गुरुकुल शिक्षापद्यतिको पक्षमा उभिन नसक्नु आत्महत्या हो | भाषा जुनसुकै होस् शिक्षापद्यति चै गुरूकुलीय नै हुनुपर्छ |
आफ्ना गुरूहरूलाई स्मरण गर्दैगर्दा आफ्नै जरोकिलो र संस्कारमा आधारित "आधुनिक गुरूकुल"को पुनर्स्थापना कसरी गर्न सकिन्च्छ भनेर पनि सोच्नु र कार्यपद्यतिको विकास गर्नु पर्ला है |
हामी त यो पद्यतिको पुन:स्थापनातिर अग्रसर भैसकेका छौँ, तपाईंहरू अल्मलिनु भएन | अन्य विषयमा कुरा नमिले पनि शिक्षाका सवालमा सहकार्य गरौँ |
समस्त गुरूहरूमा हार्दिक नमन
No comments:
Post a Comment