बूढा महाराज र राजा महेन्द्र

 राज पृथ्वीनारायण शाह र महेन्द्र आ-आफ्नो समयका जतिसुकै महत्वपूर्ण व्यक्ति भए पनि आजको नेपाली समाजले धेरै फड्को मारिसकेको छ | उहाँहरूको कर्तव्यलाई सम्मान गर्दै अगाडी बढ्नु नै बुद्धिमानी हुने छ | इतिहासका पात्र फर्किदैनन्, वर्तमानका पात्रहरूबाट नै उच्चचरित्र र दूरदृष्टि भएको व्यक्तिलाई प्रोत्साहन दिनुपर्छ | व्यक्ति र संबिधान फेरिदैमा विकासको मूल फुट्दैन भन्ने प्रमाणित भैरहेको छ | यो संबिधानका पक्षधरहरूले आफ्नो नाक जोगाउन भए पनि यसको पक्षपोषण गर्नुनै पर्ने हुन्छ तर विरोध गर्नेले पनि पत्यारिलो विकल्प दिनै पर्ने हुन्छ |

समाजको आवश्यकता, बुझाई, संस्कृति तथा आहारव्यबहार निकै फरक भैसकेको छ | मान्यताहरू परिवर्तित भएका छन् | स्वभाविक रूपमा राजनैतिक समझ पनि परिवर्तन हुनैपर्छ | परम्परागत राजनीति होस् कि प्रगतिशील यदि जनसामान्यले सुख-सुविधाको अनुभूति प्रदान गराउन सकेन भने त्यो गतार्थ भयो भनेर बुझ्नैपर्छ | बामपन्थीहरूले मार्क्सवाद गतार्थ भैसक्यो भन्ने कुरा आत्मसात गर्न सकेका छैनन् भने तथाकथित समाजवादीहरूले वर्तमानको मान्छे व्यक्तिगत सम्पत्ति र स्वतन्त्रतामा विश्वास गर्छ भन्ने तत्थ्य आत्मसात गर्न सकेका छैनन् | नेपाली समाज यी दुई गतार्थसंग सङ्घर्ष गरिरहेको छ |

आजको समाजका लागि पृथ्वीनारायण शाह, महेन्द्र शाह, विपी वा तुलसीलाल अमात्यको राजनैतिक चिन्तनले काम गर्ने छैन | विश्वका हरेक सूचनाहरू हातमा लिएर हिड्ने वृहत्तर दृष्टिकोणको जगजगी हुँदैगर्दा "झूट"को राजनीति टिक्दैन | नेपालीहरूले आफ्नो "दुर्गतिका लागि गतार्थ राजनीति नै जिम्मेदार छ" भन्ने तत्थ्य अलिअली बुझ्दैछन् तर लोभ र लालचको मनोविज्ञान ध्वस्त भएको छैन | तर यसको आयु धेरै छैन र हुनु पनि हुँदैन |

आजको मानवीय आवश्यकताहरू बहुदेशीय भएका छन् | फुटाएर राजनीति गर्छु र सत्ता प्राप्ति गर्छु भन्ने घृणावादी राजनीतिको दिन सकिंदै छन् | आजको राजनीतिले "सबैको सम्मान सबैलाई अवसर, अनेकताबाट एकता"को मांग गर्छ | नेपालमा अनेकता छन् | ती अनेकता दुईप्रकारका छन् - सत्ताका लागि फुटाउने अनेकता र सहयोगी अनेकता | नेपालको चरित्र सहयोगी अनेकताले निर्मित भएको छ | फुटाउने अनेकताले नेपाललाई सङ्कटमा पार्छ | अग्रगन आवश्यक छ तर आफ्नै परिवेशमा अग्रगमन चाहिन्छ | माँगेको कोट लगाएर अग्रगमन हुँदैन | दुईसयवर्ष पहिलेको समयमा आत्मरति गरेर अग्रगमन मिल्दैन |

बरू राज्यराष्ट्र पढ्ने कि ?