कोरोना-१

के नेपालीको इम्युन सिस्टम नै बलियो छ ? 

अहिलेसम्म तुलनात्मकरूपमा सुरक्षित छ | सुदूरपश्चिममा भारतबाट प्रवेश गरेका नेपाली बाहेकका ठाउँमा संक्रमण भेटिएको छैन | यो पशुपतिनाथको कृपा र नेपालीहरूको असल भाग्य होला भन्नुपर्छ |

लोकडाउनका २२ दिन वितिसकेका छन् | करोनाले अहिलेसम्म ठूलो मानवीय क्षति भएको छैन | पश्चिमा मिडियाहरूले नेपाल र भारतजस्ता देशमा करोना सबैभन्दा बढी दुखदायी हुने भविष्यवाणी गरेका थिए तर एस्तो भविष्यवाणी उनीहरूकै आँगनमा बज्रिएको छ | 

विश्वभरी फैलिएको महामारी रोक्न नेपाल सरकारको निर्णयलाई जनताले स्वागत गरेका छन् | नेपाल सरकार तथा जनताले आफ्नोतह बाट सकेसम्म नियन्त्रणका लागि प्रयत्नशील छन् | यद्यपि एस्तो अवस्थामा पनि ठूलो ओहदाधारीले भष्ट्राचार गरेको सुन्दा जनतालाई निकै पीडा भएको छ |

केही भारतीय, नेपाली र पाकिस्तानी विज्ञहरूले नेपाली उपमहाद्विपमा रहेको गरिवी र तेसले दिएको अस्वस्थ्यकर जीवनशैलीमा प्राकृतिक रुपमा विकसित भएको शारीरिक इम्युन-सिस्टमले करोना फैलिन नसकेको जिकिर गरेका छन् - यो जिकिर सत्य/असत्य के हो बुझ्नै बाँकी छ |

भारत, पाकिस्तान, बंगलादेशआदि दक्षिण एसियाली देशहरूमा कोभिडको महामारी फैलिए पनि पश्चिमा देशहरूमा झैं विनाशकारी भएको छैन | मलाई लाग्छ, निर्धन हुनुको यो एउटा उपलब्धि हो |

निर्धनता र भ्रष्टाचार देशको समग्र विकास भएन | विदेशीहरूलेझैं हरेक स-सानो स्वास्थ्य समस्यालाई भयङ्कर रूपमा लिएर उपचार गर्ने, हरेक वस्तुमा क्वालिटी सुनश्चित गर्ने म्यकानिज्म विकास भएन | जनताले जे-जस्तो पाउन सके तेसमा चित्त बुझाउनु परिरहेको छ |

पेटभरी खाना, क्यालोरिज नापिएको स्वस्थ्यकर खाना, शुद्ध पानी, हरेक छ महिनामा स्वास्थ्य जाँच, आरामदायी जीवन शैली त आम नेपालीहरूका लागि आज पनि सपना छ र भोलिका दिनहरूमा पनि सपना नै रहने छ |

सम्भवत: यही न्यूनता र जे-जस्तोमा पनि "काम चलाउने" वानीले होला आम नेपाली, भारतीय, पाकिस्तानी, बंगलादेशी नागरिकहरूमा करोनाले महामारी बन्न सकेको छैन | आधुनिक औषधिसंग जीवनशैली नजोडिएको हुँदा प्राकृतिक इम्युन-सिस्टमले काम गरिरहेको छ | 

भोली करोनाले नेपाली महाद्वीपमा के-कस्तो स्वरूप अख्तियार गर्छ भन्न सकिन्न तथापि यदि अहिलेको अवस्थाअनुसार नै एसको विस्तार वा विनाश भयो भने तथाकथित विकसित देशहरूले पुन: प्राकृतिक इम्युन-सिस्टमतिर फर्कनु पर्ने देखिन्छ |

प्रकृतिमा मान्छे र पशुका बीचमा "बौद्धिकता" वाहेक केही फरक छैन | पशुरू आज पनि प्राकृतिक अवस्था मै छन् - मान्छेले आफ्नो फाइदाको लागि तिनलाई अप्राकृतिक जीवन बाँच्न बाध्य वनाएको वाहेक | एसको अर्थ मान्छे पुन: प्राकृतिक अवस्था र व्यवस्थामा फर्कनु पर्छ भन्ने होइन, दवाईको परनिर्भरता घटाउनु पर्छ भन्ने हो |

हिजो मैले घाँस काट्दै गर्दा हँसियाले हात काट्दा "मूतेको" भरमा निको हुन्थ्यो, पाती, सयपत्री फूलका पातको रस दलेको भरमा निको हुन्त्यो भने औषधि कम्पनिहरू र चिकित्सकको मिलोमतोमा औषधिहरूको बजारीकरण गरेर शरीरको प्राकृतिक रोग-निरोधक शक्तिलाई कमजोर तुल्याउने काम गरियो | इटाली, वेलायत, फ्रान्स, अमेरिकाजस्ता शक्ति राष्ट्रहरूले अव यो तत्थ्य अवश्य मनन गर्लान् |

अहिलेको हाम्रो शरीर अप्राकृतिक (फ्याक्ट्रीमा निर्मित) औषधिहरूको एडिक्ट भैसकेको छ | हरेक दिन हाम्रो शरीर प्राकृतिक जगतबाट टाढाटाढा जाँदैछ | स-साना रोगहरूले ठूलो संसाधनको मांग गर्न थालेको छ | जतिजति देश विकसित हुँदैछन्, गरीवहरूका लागि विश्व असुरक्षित वन्दैछ | रोगबाट जनतालाई जोगाउने कि भोकबाट करोनाले भयङ्कर द्विविधा निम्त्याएको छ |

यो महामारीले हुँदा खाने र हुने खाने बीचको खाडल उदाङ्गो पारिदिएको छ | विगतका महामारीहरूमा हुँदा खानेहरू बढी मारमा पर्थे भने ठीक एसको उल्टो एस पटकको महामारीले "हुनेखाने"लाई समातेको छ | हुँदा खानेहरूको तुलनामा हुनेखानेहरू मरेका छन् र पिरोलिएका छन् | कारण प्रस्ट छ, प्राकृतिक प्रणालीमा सबैभन्दा हस्तक्षेप गर्नेहरू "हुनेखाने" नै हुन् "हुँदाखाने"संग तेस्तो क्षमता र आवस्यकता नै छैन |

आज पनि नेपाल "हुँदा खाने" श्रेणीमा पर्छ | तेसैले आज पनि हामी नेपालीहरूसंग ती प्राचीन स्वास्थ्य सुरक्षाका प्रणालीहरू विद्यमान छन् जसको प्राकृतिक प्रयोग आज पनि भइरहेको छ | आधुनिक औषधिहरूको तुलनामा प्राकृतिक औषधि (आयुर्वेद तथा परम्परागत जडीबुटी) प्रयोग गरेर साधारण रोगहरू निको बनाउनेतिर प्रोत्साहन गर्नुपर्छ | 

आधुनिक चिकित्सा मान्छेको लागि वरदान हो तर यो समाज सेवा होइन ब्यापार पनि हो | व्यापारीहरूले औषधि बेचेर-निर्माण गरेर पैसा कमाउने हो, सेवा गर्ने होइन | आयुर्वेदसंग एस्तो समस्या छैन किनभने हाम्रै घरवारीमा ती उपलब्ध छन् - ज्ञान भए पुग्छ | एमडीको डिग्री चाहिन्न | सामान्य ज्ञानले काम चल्ने ठाउँमा डिग्रीको भारी बोकाउनु हुँदैन तर डिग्रीचाहिं चाहिन्छ नै | 

यो महामारीपछि पश्चिमाहरूले प्राकृतिक चिकित्सा सहित प्राकृतिक जीवनशैलीबाट प्राप्त हुने प्राकृतिक इम्युन-सिस्टमतिर फर्कने निश्चित देखिन्छ | यो अवस्थालाई हाम्रो सरकारले बुझेर त्यसअनुसारको आयुर्वेद-विज्ञानको विकासतिर ध्यान दिनु आवश्यक छ |

५० वर्ष अगाडीसम्म थारूजातिमा रहेको मलेरिया विरुद्ध लड्न-सक्ने इम्युन-प्रणाली आज नष्ट भएको छ भने दोष औषधि-व्यापारी र प्रकृतिमा भन्दा बनाबटी औषधिको प्रयोगमा जोड दिने राजकीय नीति तेसको लागि जिम्मेदार छ | आफ्नो नाइटोमा कस्तुरी बोकेर हिड्ने र तेसको उपयोग गर्न नजान्ने अवस्था र व्यबस्थाको तिलान्जली दिने यो उचित अवसर हो भन्ने हामीले बुझ्नु र बुझाउनु पर्छ | 

आहार, निद्रा तथा काम (यौन पनि)को उचित व्यबस्थापन गर्ने सके मान्छेले आफ्नो भाग्यलाई समेत जितेर १०० वर्ष बाँच्न सक्छ भन्ने चरक ऋषिको कथनलाई स्मरण गर्दै करोना विरुद्ध हाम्रो सक्रियता जस्ताको तस्तै रहोस् भन्ने विश्वास गर्छु |